گروه اجتماعی: در شرایطی که از وجود امامزادگان و بقاع متبرکه کاشمر همواره به عنوان ظرفیتهای توسعه گردشگری مذهبی منطقه یاد میشود اما متاسفانه از این فرصت طلایی جهت توسعه گردشگری غفلت شده است که بخشی از این امر به عدم هماهنگی و تعامل مناسب بین دستگاههای اجرایی در خصوص توجه به صنعت نوپای گردشگری مذهبی بازمیگردد.
به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، امامزاده سیدمرتضی(ع)، در کاشمر نه تنها در بُعد معنوی بلکه در سمت و سوی توسعه همه جانبه فرهنگی و اجتماعی این خطه باید مورد توجه قرار گیرد زیرا در تمام فصول سال، کانون توجه و زائران و مجاوران بسیاری است که خود موجب شکوفایی اقتصادی منطقه میشود.
هرگاه شاهد حضور مسئولان کشوری و استانی به منطقه بودهایم، موضوع توجه به این بقاع و اماکن مذهبی به ویژه امامزاده سیدمرتضی(ع)، که جلوه ماندگاری از تمدن، فرهنگ و طبیعت است و همواره مورد توجه مسئولان قرار داشته و دارد.
با در نظر گرفتن موقعیت جغرافیایی خاص سیدمرتضی(ع)، که در فاصله 5 کیلومتری شمال کاشمر و در دامنه کوههای معروف به هفت شاخ در منطقهای ییلاقی کاشمر قرار دارد و در این ناحیه چشم نواز، بارگاه منوّر امامزاده سیدابراهیم اصغر یا همان سیدمرتضی(ع)، کوچکترین فرزند امام موسی کاظم و برادر امام رضا(ع)، خودنمایی میکند.
اگرچه به خاطر موقعیت امامزاده سید مرتضی(ع)، موضوع ساماندهی این مجموعه مورد توجه بوده اما کمتر در این زمینه توفیق یافتهایم اما علیرغم تغییراتی که در سالهای اخیر در وضعیت این بقعه صورت گرفته است متاسفانه هنوز آنچنان که باید و شاید نمیتواند محرومیتهای موجود در راستای توسعه گردشگری را در سطوح گوناگون برطرف کند.
این در حالی است که تا حدودی فعالیتهای گردشگری در منطقه ما محدود به اهداف اقتصادی صِرف است. حال آنکه گردشگری در مقیاس منطقهای باید به تأمین رضایت، آسایش، تعالی و سعادت شهروندان بینجامد و در مقیاس ملی نیز بهترین موضوع برای پرورش هویت ملی و میهن دوستی و در مقیاس بینالمللی هم بهترین وسیله برای گفتگوی تمدنها و دوستی ملل باشد.
از این رو برنامهریزی و مدیریت گردشگری، به نگرش عمیق و روشهای کارآمد و آیندهنگر نیاز دارد. بی شک، با توجه به اینکه برای توسعه گردشگری، در نظر گرفتن شرایط و فرهنگ خاص منطقه و توجه به ارزشهای بومی و محلی ضروری است، از این رو کارشناسان به رونق گردشگری مذهبی تأکید دارند، هرچند به راهبردهای اساسی در زمینه توسعه این نوع گردشگری کمتر توجه نمودهاند.
در همین راستا، در سالهای اخیر بارها مسئولان گرد هم آمده و موضوع زیارتگاه سیدمرتضی(ع)، و رفع موانع و مشکلات آن را مدنظر قرار داده و کمیتهای ویژه جهت حل و فصل مسائل و معضلات سیدمرتضی(ع)، هم تشکیل دادند اما به جرأت میتوان گفت؛ ما در تشکیل کمیته و کارگروه، تجارب خاصی داریم ولی در خروجی گرفتن از این کمیته ها نه!
هنوز کمتر درک کردهایم که طرح و پایه اصلی برای توسعه گردشگری منطقه چیست؟ قرار است چه زمانی به اجرا درآید و تا چه زمانی به بازدهی برسد؟ برنامه کوتاه مدت و بلندمدت آن چیست؟ که اگر برای همه اینها پاسخی وجود داشت تازه باید ببینیم چشم انداز اعضای این کمیته از اماکن مذهبی چیست؟ حال آنکه ما همواره روی موج حرکت کردهایم.
برای توسعه گردشگری مذهبی دلسوزانه حرکت نشده است
در این زمینه حجتالاسلام صادق خلیلی، رئیس اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان کاشمر، در گفت و گو با ایکنا، گفت: شاخص کاشمر به عنوان دومین شهر گردشگری مذهبی استان، وجود اماکن مذهبی و بقاع متبرکه به ویژه موقعیت خاص امامزاده سیدمرتضی(ع)، است.
حجتالاسلام خلیلی با اظهار تأسف از اینکه به دومین شهر زیارتی استان نه در عدد و نه در عمل توجه خوبی میشود، افزود: برای توسعه گردشگری مذهبی، اداره اوقاف طبق برنامهکاری خود تلاش دارد تا با برنامهریزی مدون و منسجم، پتانسیلهای موجود در بقاع متبرکه و اماکن مذهبی را در حوزه گردشگری مذهبی معرفی کند، اما این اداره به تنهایی نمیتواند کاری انجام دهد.
وی ابراز کرد: اگرچه تلاشهایی تاکنون انجام دادهایم اما توانِ اوقاف در انجام این مهم به میزان نذورات مردم مرتبط است. لذا تکیه صِرف به نذورات نمیتواند موانع و چالش های پیشِرو در زمینه توسعه گردشگری مذهبی را رفع کند. لذا اعتبار و حمایت ویژه همه مسئولان را میخواهد.
حجتالاسلام خلیلی با اشاره به اینکه تاکنون آن طور که باید و شاید برای توسعه گردشگری مذهبی دلسوزانه حرکت نشده است، اظهار کرد: برای اداره اوقاف در این مقوله سهم مهمی در نظر گرفته شده و از سرفصل گردشگری، به طور مستقیم کمتر اعتباری جهت توسعه زیرساختهای گردشگری تخصیص یافته است.
وی با بیان اینکه شکوفایی اقتصادی کاشمر به سیدمرتضی(ع)، گره خورده و اگر به زائران خدمات و امکانات بدهیم، سیل گردشگر و زائر به شهر میآید و هر گردشگر به طور مستقیم برای یک نفر و غیرمستقیم برای نه نفر اشتغال ایجاد می کند، ابراز کرد: در اجرای
طرح جامع بقعه متبرکه سیدمرتضی، توجه به مسائل فرهنگی، خدماتدهی به زائرین، توجه به موضوع گردشگری با دورنمای مذهبی مورد توجه است و نگرش ما صرفاً اقتصادی نیست .
برنامهریزی برای توسعه گردشگری مذهبی در کاشمر ضروری است
اگر استان خراسان با غرور تمام میتواند از وجود بارگاه منوّر امام هشتم به خود ببالد، ما کاشمریها نیز با سربلندی میتوانیم از وجود بقاع متبرکه امامزادگان اعظم سیدمرتضی(ع)، و سیدحمزه(ع) نام ببریم. امامزادهای که نه تنها در بُعد معنوی بلکه در سمت و سوی توسعه همه جانبه فرهنگی و اجتماعی این خطه باید مورد توجه قرار گیرد زیرا در تمام فصول سال، کانون توجه و زائران و مجاوران بسیاری است که خود موجب شکوفایی اقتصادی منطقه می شود.
در همین خصوص مهدی فروزان، فرماندار شهرستان کاشمر، طی سخنانی در گفت و گو با ایکنا برنامهریزی برای توسعه گردشگری مذهبی در کاشمر را ضروری دانست و با بیان این که کاشمر سالانه پذیرای سه میلیون زائر است، محقق شدن گردشگری مذهبی را در این شهرستان ضروری دانست و افزود: کاشمر از قابلیتهای بالایی در حوزه گردشگری برخوردار است.
وی همچنین با تأکید بر ضرورت برنامهریزی برای توسعه گردشگری مذهبی در کاشمر، مدیریت شهری را ابزاری برای فراهم کردن یک توسعه پایدار فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی دانست و گفت: معرفی جاذبههای گردشگری شهرستان و برنامهریزی متناسب با شرایط اجتماعی و فرهنگی شهرستان برای ارتقاء سطح خدماتدهی به زائران ضروری است.
فرماندار کاشمر با اشاره به اینکه جاذبههای مذهبی، زیارتگاهها و اماکن مقدس هر ساله تعداد زیادی از گردشگران را به سوی خود جذب میکنند، تأسیسات اقامتی و پذیرایی را از مهمترین زیربناها و ضروریات در بحث گردشگری مذهبی دانست و افزود: با توجه به کمبودهای موجود در شهرستان در این بخش با جذب سرمایهگذاران به دنبال ایجاد اماکن اقامتی ارزان قیمت در راستای افزایش ماندگاری مسافران و زائران هستیم.
چهارمین شهر زیارتی کشور نیازمند اماکن اقامتی
در ادامه سید حسین حسینی رییس شورای شهر کاشمر در گفت و گو با ایکنا با بیان اینکه داشتن اماکن اقامتی نیاز ضروری دومین شهر زیارتی استان و چهارمین شهر زیارتی در کشور است، گفت: وجود سه امامزاده معتبر مشتمل بر امامزادگان سید حمزه(ع)، سید مرتضی(ع)، سید محمد(ع) و آرامگاه شهید مدرس، عاملی برای تبدیل شدن این شهر به عنوان دومین شهر زیارتی خراسان رضوی، به شهری زائر پذیر است.
وی نبود مکان اقامتی مناسب را عامل کاهش ماندگاری زائر در این شهرستان دانست و افزود: وجود اماکن زیارتی متعدد و جاذبههای تاریخی و طبیعی در شهرستان کاشمر سبب شده است که این شهرستان هر ساله به ویژه در ایام تعطیلات عید و تابستان پذیرای زائران و مسافران بسیاری از نقاط مختلف استان و کشور باشد.
حسینی افزود: از سالها پیش موضوع احداث هتل در این شهرستان مطرح بوده و حتی یک بار کلنگ احداث آن به زمین خورده است اما باز هم به نتیجه نرسیده و ما شاهد هستیم که هر ساله مسافران ورودی به این شهرستان با مشکل جدی برای اقامت مواجه هستند.
در پایان
با این تفاسیر، در شرایطی که از وجود امامزادگان و بقاع متبرکه در این شهرستان همواره به عنوان ظرفیتهای توسعه گردشگری مذهبی منطقه یاد میشود، باید توسعه کاشمر بر مبنای توسعه امامزاده سیدمرتضی(ع)، باشد زیرا توسعه بقاع متبرکه نقطه پرگار توسعه شهر است و عدم هماهنگی و تعامل مناسب بین دستگاههای اجرایی باعث شده به صنعت نوپای گردشگری مذهبی توجهی نشود.
بدون شک گردشگری مذهبی بیش از هر چیز در شهرسان کاشمر نیاز به تفکر و توسعه مدیریتی فکری دارد تا این صنعت رونق بگیرد و با در نظر گرفتن موضوعاتی از این قبیل که چه چیزهایی داریم، چه چیزهایی نداریم و چه اقداماتی لازم است تا کمبودهای احتمالی جبران شود.
لذا باید عقب ماندگیهای خود را در این حوزه جبران کنیم تا صنعت گردشگری مذهبی بتواند درآمد سرشاری را نصیب ما کند و با جذب گردشگران مذهبی، علاوه بر اشتغالزایی، افزایش درآمد و رونق اقتصادی را شاهد باشیم زیرا وجود امامزادگان اعظم، شرط لازم برای جذب گردشگران مذهبی است اما شرط کافی نیست و باید گام بلندتری در این عرصه برداشت.