“فرت بافی” در کاشمر نفس می کشد

پارچه بافی در زمره صنایع دستی با قدمت تاریخی بسیار طولانی در شهرستان کاشمر در قدیم نقش مهمی در خودکفایی مردم روستاها داشته است.

به گزارش ایسنا، هنر پارچه‌ بافی که در اصطلاح محلی به “فرت بافی” معروف است و مواد اولیه آن پنبه و نخ پنبه‌ای، نخ ابریشم، کرک و کامواست، هنر زنان قدیم منطقه کاشمر بوده و هیچ‌کس درست نمی‌داند فرت‌ب افی از کجا و از کی آغاز شده است.

اما پیرمردها و پیرزن‌ها دستگاه‌های فرت‌بافی را به یاد می‌آورند، دستگاه‌هایی که در قدیم از چوب ساخته می‌شدند و منسوجات مختلفی از قبیل انواع حوله‌دست و صورت، خشک‌کن حمام (قطیفه)، جانماز(سجاده) و پارچه برای انواع لباس مردانه و زنانه با طرح‌های مختلف، چادرشب (رختخواب‌پیچ)، دستار (لُنگُتَه، سِلَه، مِندیل، عمامه)، دستمال توجیبی، پارچه احرام، پارچه کفن، لُنگ، پرده، چارقد، دستمال کمر (کمر پیچ) را با فرت می‌بافتند البته ملحفه، رومیزی، روتختی، شال، دستمال‌سفره، صافی بخشی از نوآوری‌های این هنر است.

هنر ناشناخته فرت بافی در بین شهروندان به‌ویژه روستاییان منطقه کاشمر حکایت از جذابیت و مطرح بودن آن نزد آن‌هاست و معمولا برای مصرف تهیه و همچنین به عنوان بخشی از جهیزیه عروس استفاده می‌شده است، خبرگزاری ایسنا به سراغ بانویی روستایی رفته که هنوز هم با سرپنجه دستان هنرمندش این هنر دستی را ادامه داده است.

زنان امروز تنها به فکر مد روز هستند

عصمت حقانی ساکن روستای عارف‌آباد از توابع بخش مرکزی کاشمر است که هنر فرت بافی را از مادرش آموخته و نسل در نسل فرت‌بافی در بین آن‌ها ادامه داشته است.

وی با بیان این‌که هنوز چادر و لباس‌های تنش از پارچه‌های دست‌بافت خودش است، می‌گوید: در سن 80 سالگی هنوز دست از کار برنداشته و با هنر فرت بافی خود را سرگرم می‌کند و حاضر است به هرکسی که به این هنر علاقه‌مند باشد، آموزش دهد.

حقانی ادامه می‌دهد: فرت بافی کار سختی نیست و هنری زیباست اما دختران و زنان امروزی، انگار جزو بی‌هنرها شده‌اند و فقط به فکر مد روز هستند.

به گفته او جوان‌های امروز همه وقت‏شان به تلفن بازی می‌گذرد و با خنده ادامه می‌دهد؛ جوانان امروزی اول صبح برای سلامتی خود به پیاده‌روی می‌روند و تا روز بعد می‌خوابند تا وزن کم کنند غافل از اینکه تا کاری انجام ندهند وزن نرمال و سلامتی به دست نمی‌آورند.

حقانی می‌افزاید: شاید بسیاری از افراد در سن و سال من و یا کمتر، دچار کم بینایی و بیماری‌های مختلف باشند اما با توجه به فعالیت‌های روزانه‌ام از قبیل فرت بافی، قالی‌بافی، گوسفندداری و باغداری تا حالا هیچ دارویی استفاده نکرده‌ام.

این بانوی هنرمند که 9 فرزند دارد می‌گوید: فرزندانم این هنر را فراگرفته و کم‌وبیش مشغول به کارند اما به‌ دلیل این‌که فرت بافی، هنری قدیمی است تمایل به کار ندارند.

وی از گذشته‌ها می‌گوید که حتی نخ‌های مورد نیاز را خودش تهیه و کار ریسندگی پنبه تا رنگ‌آمیزی را انجام می‌داده اما هم‌اکنون با وجود کارخانه‌های نخ‌بافی مواد اولیه کار را از کارخانه تهیه می‌کند.

حقانی می‌گوید: اگرچه انجام این هنر دستی با دستگاه‌های صنعتی پارچه‌بافی که سرعت بالایی در بافت پارچه دارند قابل‌ مقایسه نیست اما در سال‌های جوانی، روزانه می‌توانستم هشت متر پارچه علاوه بر انجام کارهای روزمره زندگیم ببافم و شب‌ها بدون برق، از نور چراغ‌های نفتی برای بافت استفاده می‌کردم.

این بانوی هنرمند با بیان این‌که هم‌اکنون به شش کارآموز این هنر را آموزش می‌دهد، می‌گوید: دختران و زنان اهل کار نیستند، وگرنه چنانچه کسی بخواهد روزی حلال در بیاورد، شرایطش مهیاست. به عنوان مثال همین‌الان اگر کسی این هنر را یاد بگیرد، روزانه می‌تواند چهار حوله ببافد و درآمد روزانه خوبی داشته باشد.

وی ادامه می‌دهد بسیاری از فعالیت‌هایی که ما در جوانی انجام می‌دادیم، جوانان امروزی انجام نمی‌دهند و با توجه به امکانات زیادی که در اختیار دارند بسیار ناشکرند زیرا سختی‌های دوران زندگی ما را نچشیده‌اند.

حقانی می‌گوید: وضع زندگی در گذشته خیلی سخت بود، یک سال فراموش نمی‌کنم شش روز مانده به عید برای خودم پارچه چادری بافتم و آن را دوختم و با همان چادر به عید دیدنی رفتم.

وی یادآور می‌شود: امروز جوانان این نوع پارچه‌ها را از مد افتاده می‌دانند و پارچه‌های نخی و اصل را کنار گذاشته‌اند درصورتی‌که این نوع پارچه را می‌توان در رنگ‌های مختلف بافت.

حقانی معتقد است: باید در مدارس این‌گونه رشته‌های هنری آموزش داده شود تا فرت بافی دوباره زنده شود.