مردم کاشمر طبق یک سنت دیرینه در طولانی‌ترین شب سال همچنان “شب چلگی” تازه داماد به عروس را با مراسمی خاص اجرا می‌کنند.
به گزارش خبرگزاری فارس از کاشمر، در یک رسم دیرینه، جوانی که داماد شده در اولین شب یلدا پس از ازدواج با خرید مقداری میوه به همراه کادو به عنوان شب چلگی به همراه خانواده خود و با آئینی خاص به منزل عروس می‌رود.
در سال‌های دور و در روز آخر آذرماه که به شب یلدا (شب چله) معروف است، از سوی خانواده داماد برای عروس خنچه (خوانچه) می‌برند. این خوانچه از هفت سینی با هفت پارچه الوان تشکیل شده که در هر یک از سینی‌ها هندوانه، سیب سرخ، گلابی، انار، برنج و گوشت، لباس (پیراهن یا چادر) و در سینی آخری گردنبند یا انگشتری طلا گذاشته می‌شود و این هفت سینی را هفت نفر روی سر گذاشته و به خانه عروس می‌برند که به این هفت سینی شب چلگی می‌گویند.
در مقابل منزل عروس اسپند دود می‌کنند و فردی جا افتاده و خوش صدا این کلمات را می‌خواند: سبز است سپند، سبزه کار است سپند، سر رشته صد هزار کار است سپند، می‌سوخت نبی سپند از بهر گزند، چشم بد خلق را نجات است سپند.
این مراسم اگرچه هنوز در روستاهای شهرستان به همین سبک برگزار می‌شود اما در شهر شیوه آن تغییر یافته و خانواده داماد بدون سینی و آیین قدیمی این کار را انجام میدهند.
در شب یلدا که طولانی‌ترین شب سال و یکی از به یادماندنی‌ترین شب‌های ایرانیان محسوب می‌شود، مردم کاشمر نیز همانند سایر ایرانیان در این شب در منزل بزرگان فامیل جمع می‌شوند و تا پاسی از شب با صرف میوه‌هایی نظیر هندوانه، انار، انگور و تنقلات تا نیمه شب در کنار یکدیگر به بیان خاطرات می‌پردازند.
شب اول دی ماه که شب آغاز چله بزرگ زمستان است و به مدت چهل شب تا دهم بهمن ادامه می‌یابد در این شب که مردم فصل پاییز را پشت سر می‌گذارند و خود را برای ورود به فصل سرد زمستان آمده می‌کنند آداب و رسوم خاصی در مناطق کشور در بلندترین شب سال انجام می‌شود. کاشمر نیز با آداب و رسومی که دارد که با گذشت زمان تغییر نکرده است.
مردم دارالمؤمنین کاشمر بر این عقیده‌اند که هر میوه‌ای خاصیت‌های مخصوص به خود دارد و هر نوع میوه‌ای را که بخوری خواص و فایده آن تا سال آینده همان وقت در بدنت باقی می‌ماند.
این خواص باعث می‌شود که فرد از حشرات و جانوران محافظت شود و در مقابل بیماری‌ها هم مصون باشد.
در روستاها هندوانه بیش از سایر میوه‌ها مورد توجه قرار دارد لذا آن را در فصل برداشت تا شب یلدا انبار می‌کنند. باید هندوانه را به نحوی انبار کرد که به آن صدمه‌ای وارد نشود بنابراین آن را بالای کاه می‌نهند.
در بعضی آبادی‌ها آن را در داخل تور قرار میدهند و از سقف اطاق یا زیرزمینی برای شب چله آویزان می‌کنند.
مردم کاشمر هندوانه را دافع گرمی مغز و سوزندگی جگر می‌دانند.
عقیده دارند هر کس در شب یلدا هندوانه بخورد جگرش لک بر نمی‌دارد و حتی در تابستان سال آتی هم گرما بر او تاثیر نخواهد داشت.
از دیگر میوه‌های شب یلدا می‌توان به انار و گلابی اشاره کرد. هویج هم در این میانه طرفدارانی دارد؛ مردم این منطقه معتقدند که هرکس این چهار میوه را بخورد از نیش عقرب و زنبور در امان خواهد بود.
همچنین طبق باورهای مردم کاشمر هر کس در شب چله انگور بخورد گرمازده نخواهد شد و خوردن سیرترشی نیز شخص را از درد مفاصل تا سال آینده در امان نگه خواهد داشت.
از اول دی‌ماه تا دهم بهمن‌ماه به چله بزرگ و از دهم بهمن تا آخر بهمن به نام چله کوچک نام گرفته است. در باور مردم اواخر چله بزرگ و اوایل چله کوچک که حدود 4 تا 8 روز به طول می‌کشد جنگ چله‌ها محسوب می‌شود که در نهایت چله کوچک بر چله بزرگ فائق می‌آید و بعد از چله کوچک ماه نوروز فرا می‌رسد